Günümüzde bu merdiven bölümü yıkılmıştır.Kiliseye ulaşım bahçelik sokakta bulunan patika yolundan daha rahat sağlanmaktadır.Mübadele ile şahıs mülkiyetine geçtikten sonra, 1938-1975 yılları arasında iplik ve bez fabrikası olarak kullanılan yapı en büyük müdahaleleri bu dönemde görmüştür. Batı duvarının yani kilise girişinin kapatılması da bu döneme, 1956 yılına rastlar.Kilise tescil edilmiştir. Tescil tarih ve numarası: Kayseri KVTVKK, 22.06.2007, 844
Mimari
Kilise üç nefli bazilika planında inşa edilmiştir. Apsis güçlükle seçilebilir durumdadır; özgün mekânsal ve materyal özellikleri günümüze ulaşamamıştır. Dikdörtgen plan tipine sahip yapıda dış narteks bulunduğunu gösteren herhangi bir iz yoktur. Yapıdaki izlerden, batıda bir galerinin varlığı anlaşılmaktadır.Yapı moloz taş dolgulu, kesme taş kaplı, çift cidarlı duvarlarla, yığma tekniğiyle inşa edilmiştir. Sütunlar ve kemer ayakları taştır ve stükkoyla kaplıdır. Sütunlar dikdörtgen kesitli taş kaidelere oturmaktadır. Sütunlar ve ayaklar,kemerlerle ve metal demir gergilerle birbirine bağlıdır. Kemerler yan neflerde konsollara oturmaktadır. Naosu oluşturan mekân beşiktonozlar ve haç tonozlarla örtülmüştür; apsis yıkılmış olmasına rağmen, tonozlarının profili görülebilmektedir.Çatı, birbirine geçen oluklu taşlarla kaplanmıştır. Döşeme, günümüzde çimento kaplanmış olduğu için algılanamamaktadır.İçten içe 9,7 x 14,04 metre ölçülerinde olan naos, üçer sütun ve apsisi oluşturan ikişer kemer ayağıyla, üç nefli olarak düzenlenmiştir. Sütunlar 48 cm. çapındadır ve kesitleri 60-75 cm ile 60-70 cm. arasında değişen, kare ya da dikdörtgen kaideler üzerine oturmaktadır.Açıklıklarda ki dolu-boş ritmi seçilebilir olsa da özgün detaylar yok olmuştur. Kuzey ve güney beden duvarlarında nişler bulunmaktadır. Batı duvarında (galeri katında) üç adet kemerli pencere; doğu duvarında, naosu tanımlayan alın duvarında üç adet kemerli pencere vardır.Tonozlarda ikonografik fresk izleri görülür. Sütun başlarında stükko ile Toskana düzenini andıran bezemeler, yan neflerde ise kemerlerin oturduğu konsollarda akantus yaprağı işlemeleri bulunur.Yapının dış cephesinin sade bir görünümü vardır. Açıklıklarda düz lentolar görülmektedir; cephelerde, bunun dışında süsleme yer almaz. Taş çatı saçağı ve taş çatı kaplaması kısmen yerindedir. Yapıda kitabe yoktur.
Güncel Durumu
İç mekâna fabrika işlevi dolayısıyla betonarme ekler yapılmıştır. İşlev değişikliği nedeniyle yapılan müdahaleler yapının özgünlüğüne zarar vermiştir. Planı anlaşılabilir ve mekânsal özellikleri tahmin edilebilir olsa da, fabrika olarak kullanıldığı dönemde özgün özellikleri yok olmuş, çevresiyle ilişkisi değişmiştir. Günümüzde, yapının güneyine bitişik, muhdes ek mekânlar vardır. Yapıya giriş de, muhdes duvarlarla oluşturulmuş avludan geçilerek sağlanmaktadır. Doğu duvarı ortadan kaldırılarak girişe dönüştürülmüştür. Kilisenin özgün girişi (batı duvarı) kapatılmış, apsis ise (doğu duvarı) ortadan kaldırılıp girişe dönüştürülmüştür. Kuzey ve güney duvarlarındaki taş lentolu açıklıklar kapatılmış,kuzey duvarına bir kapı açılmıştır. Galeri katı kaldırılmıştır. Sütunlara muhdes betonarme taşıyıcı kütleler, iç mekâna betonarme bir alan eklenmiştir. Bu eklemelerin fabrikada bir vinç ve yatay taşıma sistemi kurmak için kullanılmış olması olasıdır. Yer döşemesi çimento kaplanmıştır. Yapının fabrika olduğu dönemde, çatısına betonarme su deposu yerleştirilmiştir. Tonozlar ve kemerler sıvayla kapanmıştır. Tonozlarda dinî freskler yer almaktadır, ancak sıvalar dökülmüş olduğundan bunların da sadece bir kısmı günümüze ulaşmıştır.Ek yapılar, duvarlar ve kütleler beraberlerinde strüktürel sorunları da getirmektedir. Çatıda ki drenaj problemleri sıvaların dökülmesine ve fresklerde bozulmaya neden olmaktadır. Derzlerde bitkilenme vardır; çatıda otlar türemiştir.Demir gergiler de paslanma görülmektedir. Çatıda ki beton kütle yapıya yük getirmektedir. Yapı, strüktürel durumu itibariyle ve insan ve doğa tahribatına açık olması nedeniyle risk altındadır.Özellikle apsisin ve tonozların yıkılmaması için acil müdahale gerekmektedir. Bakımsız bir bahçe içinde, zor algılanabilir durumda olan yapının çevresiyle ilişkisi düzenlenmelidir. Muhdes ve niteliksiz ekler temizlenmeli, özellikle batı avlusunda, toprak altında kalan izler/mekânlar araştırılmalıdır.Yapının endüstri mirası olarak da değeri ve önemi saptanıp tanımlanmalıdır. Yapı, bölgenin ihtiyaçları dikkate alınarak,orjinal dokusu bozulmadan yeniden düzenlenerek bahçesiyle birlikte kamusal bir mekan,iplik fabrikasının işlevi yönünden tekstil müzesi,yada normal bir müze olarak yeniden işlevlendirilerek sosyal bir yaşam ortamı haline getirilebilir.Panagia Kilisesi ve Erciyes İplik Fabrikası yapılarının belgelenmesi ve ileride yapılabilecek olan restorasyon çalışmaları için altlık oluşturulması hedeflenmektedir.
Aşağıda eklemiş olduğum linkten projenin daha detaylı anlatımına ulaşabilirsiniz.
 |
| Defineci Tahribatı |
 |
| Defineci Tahribatı |
Kaynakça;
1-) Fotoğraflar = Muhammed Ali Arıcan (2020)2-) Kültürel Mirası Koruma Derneği(KMKD).''Panagia Kilisesi Reşadiye'' (2015)
3-) Nisa Alibaşoğlu Bağran, H. Hale Kozlu,''19. yy. ve 20. yy. Kültür Mirasının Birlikte Kullanımı Bağlamında Talas Reşadiye(Stefana) Panagia Rum Kilisesi ve Erciyes İplik Fabrikası'' Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi / Cilt: 12 Sayı: 65 (Ağustos 2019)
4-) Nisa Alibaşoğlu Bağran, H. Hale Kozlu,Talas Reşadiye (Stefana) Panagia Greek Orthodox Church and Erciyes Yarn Factory In The Context Of Using Cultural Heritage In The 19th and 20th Century''The Journal of International Social Research,Skin: 12 Number: 65 (August 2019)
0 yorum:
Yorum Gönder